تئاتر باید اسطوره را با خرد مدرن بازخوانی کند
تئاتر باید اسطوره را با خرد مدرن بازخوانی کنددر دومین نشست هفتمین جشنواره تئاتر شهر با عنوان شهر، آیین و اسطوره قطب‌الدین صادقی با اشاره به نقش آیین و اسطوره در شهرهای باستانی و تبدیل آن‌ها به خرد جمعی، بر ضرورت اسطوره‌زدایی خلاق در هنر و بازسازی هویت ایرانی با عقلانیت مدرن تأکید کرد.
به گزارش خبرگزاری تو
، دومین نشست از سلسله نشست‌های هفتمین جشنواره تئاتر شهر با عنوان شهر، آیین و اسطوره با سخنرانی قطب‌الدین صادقی برگزار شد.
صادقی اعلام کرد یکی از چهار جلوه معرفت، اسطوره است و توضیح داد اسطوره سرمنشأ بسیاری از دانایی‌ها و ریشه‌های فرهنگی و تاریخی ماست و بخش بزرگی از هویت ایرانیان در کنار زبان، خاک و تاریخ، به همین اسطوره‌ها وابسته است.
وی ادامه داد زمانی که از اسطوره سخن می‌گوییم به سه حوزه خاستگاه اسطوره، کارکرد اسطوره و موضوع اسطوره که مرجع آن ایزدان هستند می‌پردازیم و احیای اسطوره و زنده کردن آن را مهم‌ترین نیت در اجرای آیین‌ها دانست.
این مدرس تئاتر با بیان اینکه اساس اسطوره بر مبالغه شکل می‌گیرد اعلام کرد اسطوره نوعی داستان خلقت ایزد و قهرمانان است که تا زمانی که به ماورا وصل باشد ادامه می‌یابد در حالی که افسانه‌ها براساس ضروریات زمینی شکل می‌گیرند و تفاوت آن‌ها نیز در همین زمینی و ماورایی بودن است.
صادقی بیان کرد اسطوره تبیین غیرعلمی جهان است اما این امر به معنای قرینه منسوخ علم بودن نیست بلکه ریشه در محدودیت زبان در دوره باستان دارد و مردم برای انتقال اندیشه به نماد و بزرگ‌نمایی پناه می‌بردند.
وی کارکرد اسطوره را عامل تداوم و انسجام اجتماعی دانست و گفت اسطوره خبرگزاری توب یکپارچگی درونی جامعه می‌شود و بخشی از تجربه جمعی و خیال‌پردازی مشترک انسان‌هاست و یکی شدن رازگونه با جهان مهم‌ترین دستاورد بشر از اسطوره است.
وی بزرگ‌ترین آموزه اسطوره را مواجهه با جهان پر از تضاد و چیرگی بر اضطراب‌ها دانست و در ادامه افزود آیین ریشه در باورهای باستانی دارد و در شهرها، آیین و اسطوره به خرد تبدیل می‌شوند و ایزدان در قامت انسان تصویر می‌شوند تا جسارت رقم زدن سرنوشت فراهم شود.
صادقی با بیان اینکه در پرتو خرد، اسطوره‌زدایی شکل می‌گیرد اعلام کرد اسطوره از منظر هنری کاربرد دارد اما از منظر سیاسی و جامعه‌شناسی می‌تواند ارتجاعی باشد زیرا قداست و قدرت دخالت به افراد می‌دهد و در دوران معاصر از آدم‌های کوچک خبرگزاری توودات فوق بشری می‌سازد که نقدناپذیر می‌شوند.
وی تأکید کرد بحث ما هنر است و آنچه باید در رویکرد خلاقه انجام شود اسطوره‌زدایی است.
او ادامه داد باید گذشته را به حال آورد و در ریخت و محتوا بازآفرینی و زایش انجام داد زیرا بازآفرینی صرف اسطوره به تکرار بی‌عمق می‌انجامد و امر خردورزانه است که در تئاتر کارآمد خواهد بود و تئاتر را به عنصر معرفت‌ساز بدل می‌کند.
این هنرمند اعلام کرد اگر مدرنیته و اسطوره‌زدایی متناسب با شرایط زمانه باشد، مسئولیت‌پذیری بیاموزد و معنای پنهان را کشف کند ارزشمند است و باید هویتی را که به ما ارث رسیده با عقلانیت نو بازسازی کنیم؛ تکرار راهگشا نیست و اسطوره‌ها باید حفظ شوند اما با قرائتی مدرن و سازگار با فرهنگ و شرایط امروز.
